Termin „sensomotoryczny” opisuje interakcję systemów czuciowych, takich jak wzrok i słuch, z systemami ruchu motorycznego. Wszystkie pozostają ze sobą w ścisłym związku. Tylko to, co dziecko „właściwie” postrzega i przetwarza, można przekształcić w „odpowiednie” reakcje motoryczne. Rozwój sensomotoryczny jest zatem ważnym krokiem we wczesnym rozwoju człowieka. Poprzez zabawy sensoryczne dzieci uczą się korzystać ze wszystkich swoich zmysłów.

Zabawy sensoryczne — zmysły

Istnieje pięć zmysłów: węch, smak, wzrok, dotyk i słuch. Zabawy sensoryczne wyostrzają zmysły. Celem jest dotarcie do indywidualnych zmysłów oraz aktywne i świadome postrzeganie otoczenia. To, co dla wielu może brzmieć bardzo logicznie, nie jest szczególnie widoczne u każdego dziecka. Niektóre dzieci w niewielkim stopniu angażują się w określone zmysły.

Oprócz czystego uwrażliwienia na różne zmysły, wiele zabaw ma na celu wykorzystanie nabytych już umiejętności. Włączając lub wyłączając określone zmysły w ukierunkowany sposób, dzieci poznają znaczenie zmysłów. Dodatkowo doświadczają, że pomimo utraty jednego lub więcej zmysłów są w stanie rozwiązać przydzielone zadanie.

Rozwój sensomotoryczny

Jeżeli interakcja między układem czuciowym (postrzeganie bodźców czuciowych) a układem ruchowym (reakcja mięśniowa) jest niedojrzała, określa się to jako zaburzenie czuciowo-ruchowe. Już w trzecim tygodniu ciąży komórki nerwowe łączą się w sieć, a sygnały elektryczne są przekazywane do komórek mięśniowych. Od dziewiątego tygodnia ciąży rozpoczyna się faza rozwoju percepcji i ruchu. W tym czasie zadaniem pozytywnych wrażeń i percepcji jest dostarczenie „paliwa” dla dalszego rozwoju układu nerwowego, a tym samym stworzenie dobrej podstawy do planowania ruchowego dziecka.

Myślisz, że lalki to tylko zabawa dla dziewczynek? Przeczytaj więcej na ten temat.

Ćwiczenia jeszcze w łonie matki

W łonie matki system dotykowy i równowaga to systemy, które reagują najwcześniej. Dlatego regularne ćwiczenia, tak jak robimy to w życiu codziennym, mają kluczowe znaczenie dla nienarodzonego dziecka. Kobiety w ciąży, które wykonują głównie siedzący tryb życia, powinny zawsze wykorzystywać przerwy, godziny wieczorne i weekendy na krótkie spacery. Taniec przy muzyce czy delikatne masaże brzucha to również mile widziane zajęcia wspierające rozwój układu sensorycznego. Jeśli w ciąży konieczne są dłuższe fazy leżenia, pomocne jest leżenie na dmuchanym materacu lub w łóżku wodnym, które przy każdym ruchu ciała matki przekazuje nienarodzonemu dziecku lekkie bodźce kołysania.

Jak ważny jest ruch i samoświadomość?

Czołganie się jest szczególnie pomocne w interakcji lewej i prawej strony ciała. Dzieci powinny mieć wystarczająco dużo czasu i możliwości raczkowania. Raczkowanie powinno być częścią codziennych rytuałów aż do niemowlęctwa. Interakcja lewej i prawej strony ciała jest ważna w każdej ekonomicznej lokomocji, ale przede wszystkim w radzeniu sobie z codziennym życiem – od pisania w szkole przez codzienne ubieranie się, gotowanie czy rękodzieło.

Ważne jest, aby samemu doświadczyć ruchu. Poruszając się samodzielnie, dziecko uczy się orientować się we własnym ciele i tworzyć obraz własnego ciała. Jak to jest, gdy porusza się ręka lub noga? Tutaj, jak to często bywa, ruch jest ściśle związany z percepcją, zwłaszcza percepcją kinestetyczną. Percepcja ruchów jest obecnie warunkiem umożliwiającym ocenę położenia własnych kończyn nawet podczas odwracania wzroku – umiejętność, która ma fundamentalne znaczenie dla wielu umiejętności (jazda na rowerze, prowadzenie samochodu, rzucanie piłką itp.). Dzieciom, które mają dobrą samoświadomość, łatwiej jest pamiętać o innych dzieciach. Tylko ci, którzy „panują” nad własnym ciałem, są w stanie ocenić i ocenić zachowanie innych.

Oprócz obrazu ciała dziecko rozwija wyobrażenie o przestrzeni i wymiarach (odległości, wysokości, ciężary itp.) poprzez własną lokomocję oraz czucie i poruszanie się obiektów.
Dziecko, które regularnie pomaga w domu, może z czasem dobrze ocenić wagę, wymiary i ciśnienie i przenieść je na porównywalne rzeczy — ważny warunek późniejszej orientacji oraz zrozumienia i zastosowania szerokiego zakresu codziennych wymagań. Doświadczenia zdobyte w dzieciństwie we własnej przestrzeni ciała można zrealizować w szkole w przestrzeni dwuwymiarowej, na papierze w postaci liter, cyfr i kształtów.

Umiejętności sensomotoryczne obejmują również zdolność dzieci do prawidłowej oceny siebie i osób wokół nich oraz możliwość bezpiecznego poruszania się w swoim otoczeniu. Obejmuje to dojrzałą samoświadomość, ale także lateralizację, centrowanie i ocenę przestrzeni, czasu, kolorów i rozmiarów.

Dlaczego zabawa jest tak ważna w życiu dziecka?